Laten we eerst een belangrijke vraag beantwoorden voordat we starten met informatie over het zenuwstelsel: wat is trauma?
Trauma gaat niet simpelweg over een gebeurtenis.
Trauma is de overweldiging van stimulatie in ons lichaam als gevolg van een gebeurtenis.
Wat traumatisch is voor de één, hoeft niet per se voor de ander traumatisch te zijn, aangezien de gebeurtenis zelf niet altijd de maatstaf is voor trauma. Trauma wordt om verschillende redenen opgeslagen. Enkele van deze belangrijkste redenen zijn het ontbreken van veiligheid nadat de gebeurtenis voorbij is en een niet geheeld trauma uit het verleden.
Hier zijn enkele voorbeelden van trauma:
- Systeem Racisme
- Het patriarchaat
- Trauma in verband met hoe we onszelf als mens identificeren
- Op jonge leeftijd de rol van ouder op je nemen
- Niet voldoen aan je emotionele behoeften
- Niet voldoen aan je fysieke behoeften
- Ouders die scheiden
- Voortdurend verhuizen tijdens de kindertijd
- Een stressvolle werkomgeving
- Lichamelijk letsel of ziekte
- Fysiek/emotioneel misbruik
- Seksueel misbruik
- Het kind zijn van een fysiek of emotioneel zieke ouder
- Chronische verstoringen in huis die niet werden hersteld
- Iemand verliezen/rouwen
- Je realiteit ontkend krijgen: ‘stop met huilen, dat is niet gebeurd, ga verder, etc.’
Hoe ervaren wij dit in het nu? Door onze lichamen.
Opgeslagen trauma wordt geactiveerd wanneer onze beschermende delen onbewust ons verleden verwisselen met ons heden en te hulp schieten om ons te beschermen. Ze zien gevaar waar mogelijk geen gevaar is in het nu, maar waar wel gevaar was in het verleden.
We ervaren deze bescherming in onze gevoelens, gedrag/reacties en gedachten. Dit resulteert vervolgens in zelfbeschermende patronen en een ontregeld zenuwstelsel.
Dit zijn allemaal PRACHTIGE manieren om onszelf te proberen te beschermen tegen wat ons zenuwstelsel als bedreigend ziet en als bedreigend heeft ervaren in het verleden. Ons autonome zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het inschatten van veiligheid en gevaar.
Wat je zenuwstelsel en je brein eigenlijk proberen te doen is jou in leven houden door alert te zijn op dat wat er vroeger is gebeurd, niet weer gaat gebeuren. Wat jij meemaakt op dagelijkse basis wordt opgeslagen in je lichaam, en beter gezegd: in je zenuwstelsel.
80% van de zenuwvezels reizen van lichaam naar brein, en alleen maar 20% van brein naar lichaam.
Wat betekent dit voor jou?
Dit betekent dat als je hebt geprobeerd om op rationele wijze te verklaren waarom je je anders zou moeten voelen/handelen en het niet werkt, dit dus (wetenschappelijk gezien) ontzettend logisch is.
Onze lichamen hebben meer nodig dan woorden om zich te reguleren (reguleren = zich veilig en aanwezig voelen). Als 80% van de onveilige boodschappen afkomstig zijn van onze lichamen, dan moeten we beginnen met het aanpakken van wat er in het lichaam gebeurt om onze ervaring te veranderen en ons veilig/aanwezig te voelen.
En trauma heling is onszelf veilig en aanwezig kunnen voelen in het nu.
Onze lichamen luisteren en reageren op de somatische ervaring (interne fysieke waarneming en beleving) en stemmen dit af in de vorm van zelfregulatie en co-regulatie. Dit betekent dat we ons op gevoelsniveau moeten richten op heling, we kunnen er niet alleen door middel van rationalisatie of praten komen.
Wetenschap bevestigt dat onze geesten en lichamen briljante, prachtige systemen zijn die georganiseerd zijn rond één primair doel:
ONS VEILIG HOUDEN.
Je ervaart deze zelfbescherming via je autonome zenuwstelsel, dat bestaat uit
fight & flight reacties, ook wel de mobilisatie reacties genoemd. En dan nog de i-mobilisatie reactie: freeze en fawn (= pleasen).
Hoe beschermt jouw autonome zenuwstelsel jou?
Je hebt een prachtige dreigingdetector in je hersenen.
Het proces van dreigingdetectie wordt neuroceptie genoemd. De taak hiervan is om voortdurend naar gevaar te zoeken. Als eerdere trauma’s nog niet volledig zijn genezen, zal deze dreigingdetector alles wat vergelijkbaar is met dat eerdere trauma als gevaarlijk beschouwen (bijvoorbeeld autoriteitsfiguren, ontvangen, mensen, gezien worden, intimiteit, enz.).
De dreigingdetector (samen met andere hersenfuncties) communiceert gevaar naar je lichaam via je autonome zenuwstelsel.
De dreigingdetector zegt: “Ik merk gevaar op!” Waarop je autonome zenuwstelsel antwoordt: “Geen probleem, vriend, ik ben hier om te beschermen!” en te hulp schiet in de vorm van vechten/vluchten/bevriezen of immobiliteit. Je kunt dingen ervaren als angst, frustratie, boosheid, onrust, hopeloosheid, gevoelloosheid, depressie en dissociatie als reacties om jou dus te beschermen.
Dus de cyclus hoe trauma wordt opgeslagen en zo wordt herleefd:
1 – We ervaren iets
2 – Ons lichaam voelt zich overweldigd
3 – Het lichaam wil beschermen
4 – Gedrag komt omhoog
5 – De waarheid is gecreëerd en het verhaal wordt opgeslagen en gebruikt voor de volgende ervaring
Ik hoor je al denken: ‘Maar ik WEET dat ik nu wel veilig ben en rationeel kan ik om me heen kijken en uitspreken dat dit veilig is, waarom voel ik dit niet of wordt ik nog zo getriggerd in mijn dagelijks leven?’
We moeten onze beschermende delen laten zien dat we veilig zijn, niet alleen maar vertellen. Vraag je je ooit af waarom je je niet beter voelt als je tegen jezelf zegt “kalmeer gewoon” of “alles is goed”?
Precies. Dat komt doordat je autonome zenuwstelsel en de delen van je hersenen die actief zijn wanneer je geactiveerd bent, geen begrip hebben van cognitie of taal.
Woorden worden niet begrepen door deze delen van onszelf.
Een deel van heling omvat het somatisch verwerken van opgeslagen trauma en het ondersteunen van ons zenuwstelsel om in balans te komen. En dit is waarom ik mij als therapeut focus op somatische oefeningen om trauma te ontladen wat opgeslagen zit in het lichaam.
